Παπαϊωάννου Αικατερίνη Διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας Ε.Ε.Α
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΙΚΗ ΓΡΙΠΗ
Τι είναι η γρίπη;
Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης (A, B και C). Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ήκαι το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι). Στην καθημερινή γλώσσα, ο όρος “γρίπη” χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο του “κρύωμα” ή “ίωση” αλλά, με την αυστηρή ιατρική έννοια του όρου, “γρίπη” είναι η αρρώστια που οφείλεται στους παραπάνω συγκεκριμένους ιούς.
Πώς μεταδίδεται η γρίπη;
Η γρίπη μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο όταν ένας ασθενής βήχει, φταρνίζεται ή μιλά και διασπείρει τους ιούς στον αέρα με τη μορφή πολύ μικρών, αόρατων σταγονιδίων. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός (συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους) αυξάνουν τη μετάδοση της γρίπης.
Για πόσες ημέρες ένα άτομο που έχει γρίπη μπορεί να την μεταδώσει σε άλλους;
Εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς. Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν έως 3-7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της γρίπης;
Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, καταρροή, πονόλαιμο, ξηρό βήχα, πόνους των μυών, πονοκέφαλο, έντονη κόπωση Τα συμπτώματα αρχίζουν 1-3 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2-7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.
Όσον αφορά τους ενήλικες τα συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει άμεσα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας είναι:
- υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός,
- δύσπνοια,
- πόνος ή αίσθημα πίεσης στο στήθος,
- λιποθυμικά επεισόδια,
- σύγχυση,
- πολλοί ή παρατεινόμενοι έμετοι.
Εάν πάσχετε από κάποιο χρόνιο νόσημα, καλό είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αμέσως μόλις εμφανίσετε συμπτώματα γρίπης.
Σε τι διαφέρει η γρίπη από το κοινό κρυολόγημα;
Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από μία πληθώρα ιών διαφορετικών από τους ιούς της γρίπης. Επίσης, τα συμπτώματα συνήθως είναι πιο ελαφρά και περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα, πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο, ενώ σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές. Αντίθετα, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση και επιπλοκές που καμιά φορά μπορεί να είναι θανατηφόρες για κάποια άτομα, π.χ. άτομα με χρόνια νοσήματα.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της γρίπης;
Μερικές από τις επιπλοκές είναι η πνευμονία από μικρόβια, κυρίως από πνευμονιόκοκκο, η αφυδάτωση, οι κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας, η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί, επίσης, να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα. Μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν επιπλοκές έχουν οι ηλικιωμένοι και τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα.
Πώς θεραπεύεται η γρίπη;
Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ιώσεις, έτσι και η γρίπη “θα κάνει τον κύκλο της” Χρειάζεται ξεκούραση, πολλά υγρά, αποφυγή του καπνίσματος, λήψη αντιπυρετικών για την αντιμετώπιση του πυρετού και παυσίπονων για την αντιμετώπιση του πόνου των μυών. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση στην θεραπεία της γρίπης, διότι τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τους ιούς
Πώς μπορώ να προστατευθώ από τη γρίπη;
Μέχρι σήμερα ο κύριος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο εμβολιασμός. Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον εμβολιασμό, που είναι το κύριο μέτρο πρόληψης για την γρίπη. Η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής είναι ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας, από την γρίπη. Για το λόγο αυτό:
- Αποφύγετε στενή επαφή με άλλα άτομα. Αποφύγετε να έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα.
- Κρατήστε απόσταση από τους άλλους όταν είστε εσείς άρρωστοι για να τους προφυλάξετε και να μην αρρωστήσουν.
- Μείνετε στο σπίτι σας όταν είστε άρρωστοι
- Καλύψτε με χαρτομάντιλο το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φταρνίζεστε. Με αυτό τον τρόπο προστατεύετε αυτούς που είναι γύρω σας και μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα να αρρωστήσουν και αυτοί.
- Πλένετε συχνά τα χέρια σας. Το συχνό πλύσιμο των χεριών μειώνει σημαντικά την διασπορά των ιών. Με αυτό τον τρόπο προστατεύετε τον εαυτό σας και τους γύρω σας.
- Αποφύγετε να πιάνετε τα μάτια σας, τη μύτη σας ή το στόμα σας. Οι ιοί της γρίπης συχνά μεταδίδονται όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του.
Ποια άτομα πρέπει να εμβολιάζονται;
Ανάλογα με τα επιδημιολογικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της, καθώς και τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η κάθε χώρα ορίζει τις κατηγορίες των ατόμων που πρέπει να εμβολιάζονται κάθε χρόνο. οι ομάδες υψηλού κινδύνου για τη χώρα μας, που θα πρέπει να εμβολιαστούν είναι οι εξής:
- Τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών.
- Οι πάσχοντες από άσθμα και άλλες πνευμονοπάθειες.
- Οι πάσχοντες από καρδιακή νόσο με καρδιοδυναμικές διαταραχές.
- Οι πάσχοντες από ανοσοκαταστολή (εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
- Οι πάσχοντες από δρεπανοκυτταρική νόσο και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες.
- Παιδιά που παίρνουν μακροχρόνια θεραπεία με ασπιρίνη (π.χ. με νόσο Kawasaki) για να ελαττωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης συνδρόμου Reye.
- Οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο μεταβολικό νόσημα.
- Οι πάσχοντες από χρόνια νεφροπάθεια.
- Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό, εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων, λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών στολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.α.)
- Οι επαγγελματίες υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, άλλοι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία κα)
Πότε πρέπει να γίνεται ο εμβολιασμός;
Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Νοεμβρίου κάθε χρόνο. Χρειάζονται περίπου 2 εβδομάδες από τον εμβολιασμό ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει προστατευτικά αντισώματα για τη γρίπη. Παρόλο που ο καλύτερος χρόνος για εμβολιασμό είναι η περίοδος Οκτώβριος-Νοέμβριος, μπορεί κάποιος να εμβολιαστεί και αργότερα, εάν για κάποιο λόγο δεν εμβολιάστηκε έγκαιρα και ανήκει στις ευπαθείς ομάδες.
Αντιγριπικό Εμβόλιο – Παρενέργειες Είναι ασφαλή τα εμβόλια της γρίπης;
Τα εμβόλια κατά της γρίπης έχουν <<καλό>> ιστορικό ασφάλειας. Εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων έχουν πάρει με ασφάλεια εμβόλια κατά της γρίπης τα τελευταία 50 χρόνια και έχουν γίνει εκτεταμένες έρευνες που υποστηρίζουν την ασφάλεια των εμβολίων κατά της γρίπης.
Μπορώ να κολλήσω την γρίπη από το εμβόλιο της γρίπης;
το εμβόλιο της γρίπης δεν μπορεί να προκαλέσει γρίπη. Τα εμβόλια περιέχουν είτε αδρανοποιημένο ιό, που σημαίνει ότι οι ιοί δεν είναι πλέον μολυσματικοί, είτε ένα σωματίδιο σχεδιασμένο να μοιάζει με ιό γρίπης στο ανοσοποιητικό σας σύστημα. Ενώ το εμβόλιο ρινικού ψεκασμού περιέχει ένα ζωντανό ιό, οι ιοί αλλάζονται έτσι ώστε να μην μπορούν να σας μεταδώσουν την γρίπη.
Υπάρχουν σημεία ή συμπτώματα που πρέπει να προκαλέσουν ανησυχία μετά την λήψη του αντιγριπικού εμβολίου;
Με οποιοδήποτε εμβόλιο, αναζητήστε τυχόν ασυνήθιστα συμπτώματα, όπως υψηλό πυρετό, μεταβολές συμπεριφοράς ή ενδείξεις σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης. Μετά τον εμβολιασμό σημάδια μιας σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης μπορεί να περιλαμβάνουν:
Δυσκολία αναπνοής
Συριγμό
Οίδημα γύρω από τα μάτια ή τα χείλη
Κνίδωση
Ωχρότητα
Αδυναμία
Γρήγορο καρδιακό ρυθμό ή ζάλη
Γιατί πρέπει να κάνω εμβόλιο κάθε χρόνο;
Οι ιοί της γρίπης αλλάζουν συνεχώς. Γενικά, σε κάθε περίοδο γρίπης κυκλοφορούν στελέχη του ιού που έχουν μικρές διαφορές από αυτά της προηγούμενης περιόδου. Για το λόγο αυτό η σύνθεση του εμβολίου αλλάζει κάθε χρόνο. Ακόμη και στην περίπτωση που η σύνθεση του εμβολίου είναι η ίδια με αυτή της προηγούμενης περιόδου, ο εμβολιασμός πρέπει να επαναλαμβάνεται γιατί η ανοσία που αφήνει το εμβόλιο εξασθενεί μετά από 6 μήνες περίπου, επομένως δεν υπάρχει προστασία εναντίον της γρίπης την επόμενη περίοδο.
Εμβολιασμός των εργαζομένων κατά της εποχικής γρίπης
Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης συστήνει τον ετήσιο αντιγριπικό εμβολιασμό των εργαζομένων σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας που έρχονται σε επαφή με ασθενείς (όχι μόνο το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό αλλά και άτομα άλλων υπηρεσιών, π.χ. διοικητικοί υπάλληλοι, προσωπικό συνεργείου καθαριότητας και ασφάλειας, που πιθανόν να έρθουν σε επαφή με ασθενείς). Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης συστήνεται να γίνεται τον Οκτώβριο – Νοέμβριο κάθε έτους, σε περίπτωση όμως που δεν γίνει στο διάστημα αυτό, μπορεί να γίνεται καθ’ όλο το διάστημα που υπάρχουν κρούσματα γρίπης στην κοινότητα. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός στοχεύει στην προστασία των εργαζομένων και των ασθενών από τα στελέχη του ιού της εποχικής γρίπης που κυκλοφορούν στην κοινότητα. Η διεθνής βιβλιογραφία δείχνει ότι η αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολιασμού είναι υψηλή σε όλες τις ηλικιακές ομάδες όσον αφορά την πρόληψη της γρίπης, την ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο και τη θνητότητα
1. Βασικές προφυλάξεις: Κατά τη διάρκεια της φροντίδας κάθε ασθενούς, οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να εφαρμόζουν τους κανόνες των βασικών προφυλάξεων. Ειδικότερα για ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα τα μέτρα πρέπει να περιλαμβάνουν:
- Τη χρήση γαντιών μιας χρήσεως εάν είναι πιθανή από την επαφή με τον ασθενή, η έκθεση των χεριών του προσωπικού στις αναπνευστικές εκκρίσεις του ασθενούς ή η άμεση επαφή με επιφάνειες που έχουν μολυνθεί από τις αναπνευστικές εκκρίσεις.
- Τη χρήση προστατευτικής μπλούζας εάν είναι πιθανή η επαφή του ρουχισμού του επαγγελματία υγείας με τις αναπνευστικές εκκρίσεις του ασθενούς.
- Αλλαγή των γαντιών και της προστατευτικής μπλούζας μετά από την επαφή με κάθε ασθενή και εφαρμογή υγιεινής των χεριών. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην υγιεινή των χεριών πριν και μετά από όλες τις επαφές με τον ασθενή ή την επαφή με αντικείμενα που πιθανώς έχουν μολυνθεί με εκκρίσεις του ασθενή.
Αν δεν υπάρχει δυνατότητα πλυσίματος των χεριών με σαπούνι και νερό, ο επαγγελματίας υγείας θα πρέπει να πλένει τα χέρια του με αλκοολούχο διάλυμα. Η χρήση γαντιών σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά την υγιεινή των χεριών.
2. Προφυλάξεις σταγονιδίων: Σε συνδυασμό με τις βασικές προφυλάξεις είναι απαραίτητη και η εφαρμογή των μέτρων για τις προφυλάξεις σταγονιδίων κατά τη διάρκεια της φροντίδας ασθενών με πιθανή ή επιβεβαιωμένη γρίπη για 5 ημέρες μετά από την έναρξη των συμπτωμάτων τους.
- Είναι απαραίτητη η χρήση απλής χειρουργικής μάσκας αμέσως πριν από την είσοδο στους χώρους εξέτασης ή στα δωμάτια των ασθενών. Η μάσκα αφαιρείται αμέσως πριν από την έξοδο από το δωμάτιο του ασθενούς και απορρίπτεται σε κάδο απορριμμάτων.
- Στις περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαία η μετακίνηση του ασθενούς πρέπει να του χορηγείται και να εφαρμόζεται απλή χειρουργική μάσκα.
- Tο προσωπικό που εισήλθε στο χώρο εξέτασης του ασθενούς δεν πρέπει να πιάνει τα μάτια, τη μύτη και το στόμα του πριν εξέλθει από αυτόν, απορρίψει τη μάσκα και όποιο άλλο μέρος από τον απαιτούμενο εξοπλισμό προστασίας έχει χρησιμοποιήσει και πλύνει τα χέρια του.
3. Πρόληψη μετάδοσης της εποχικής γρίπης στο χώρο του νοσηλευτικού τμήματος.
Οι ασθενείς με επιβεβαιωμένη ή ενδεχόμενη γρίπη πρέπει να νοσηλεύονται σε ιδιαίτερο δωμάτιο με καλό αερισμό. Σε περίπτωση μεγάλου αριθμού νοσηλευομένων αρρώστων με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη, μπορεί να γίνει συν-νοσηλεία των ασθενών αυτών σε κοινό θάλαμο του νοσοκομείου (cohorting), που θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ασθενείς με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Σε περίπτωση που απαιτηθεί συν-νοσηλεία ασθενών με ενδεχόμενη γρίπη, το κάθε κρεβάτι πρέπει να απέχει από το άλλο τουλάχιστον 1 μέτρο και όπου είναι εφικτό 2 μέτρα και κατά προτίμηση να υπάρχει διαχωριστική κουρτίνα μεταξύ των κρεβατιών.
Το προσωπικό που θα ασχολείται με την φροντίδα των αρρώστων αυτών πρέπει να έχει εμβολιαστεί με το αντιγριπικό εμβόλιο και, αν αυτό είναι δυνατό, να μην ασχολείται με τη νοσηλεία ασθενών που δεν πάσχουν από γρίπη.
Οι επισκέψεις στον ασθενή πρέπει να αποφεύγονται. Σε περίπτωση ανάγκης επίσκεψης στο θάλαμο νοσηλείας του ασθενή, ο επισκέπτης πρέπει να φορά χειρουργική μάσκα και η επίσκεψη να περιορισθεί στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Οι χειρισμοί που προκαλούν αυξημένη πρόκληση και διασπορά σταγονιδίων και αερολύματος πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή. Στους χειρισμούς αυτούς περιλαμβάνεται η χρήση νεφελοποιητών, η φυσιοθεραπεία αναπνευστικού, η βρογχοσκόπηση ή γαστροσκόπηση, η πρόκληση απόχρεμψης για διαγνωστικούς λόγους, η αναρρόφηση των εκκρίσεων του αναπνευστικού και η ενδοτραχειακή διασωλήνωση.
Ο επαγγελματίας υγείας πρέπει να φορά τον εξοπλισμό προστασίας πριν εισέλθει στον ειδικό χώρο εξέτασης του ασθενούς, με την ακόλουθη σειρά και διαδικασία:
Πλύσιμο χεριών/Χειρουργική μάσκα/Γυαλιά ή ασπίδα προσώπου (αν χρειάζεται)/Προστατευτική μπλούζα μιας χρήσης Αντισηψία χεριών/Γάντια μιας χρήσεως/Είσοδος στο χώρο
Ο εξοπλισμός προστασίας αφαιρείται στην πόρτα του δωματίου πριν την έξοδο από το χώρο εξέτασης. Ο εξοπλισμός προστασίας αφαιρείται με την ακόλουθη διαδικασία:
Αφαίρεση γαντιών/ Αντισηψία χεριών/Επανατοποθέτηση γαντιών μιας χρήσεως/Γυαλιά ή ασπίδα προσώπου/Μπλούζα μιας χρήσεως/Αφαίρεση χειρουργικής μάσκας/Αφαίρεση γαντιών/Αντισηψία χεριών με αλκοολούχα αντισηπτικά
Τα ενδύματα αφαιρούνται με φορά από μέσα προς τα έξω.
Υγιεινή των χεριών
Τα χέρια πρέπει να πλένονται με την κατάλληλη ποσότητα (3-5 ml) για περίπου 15sec, και εφαρμόζοντας τη σωστή τεχνική, στις παρακάτω περιπτώσεις:
- πριν και μετά από κάθε επαφή με ασθενή
- όταν είναι εμφανώς λερωμένα
- μετά από δραστηριότητες που είναι δυνατόν να προκαλέσουν μόλυνση
- μετά την αφαίρεση των γαντιών
Η επάλειψη των χεριών με αλκοολούχα αντισηπτικά συνιστάται στις παρακάτω
περιπτώσεις: μετά από δραστηριότητες όπου τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα/μετά την αφαίρεση των γαντιών αφού πρόκειται να συνεχιστούν οι δραστηριότητες στον ίδιο ασθενή/μετά το πλύσιμο των χεριών αφού τα χέρια έχουν στεγνώσει
Η χρήση των γαντιών σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά την υγιεινή των χεριών.
Διαχείριση ιματισμού : Για τη διαχείριση του ιματισμού πρέπει να ακολουθούνται οι βασικές αρχές που τηρούνται σε όλες τις περιπτώσεις μεταδιδόμενων νοσημάτων σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΝΛ Το προσωπικό που χειρίζεται τον ιματισμό θα πρέπει να φορά τον εξοπλισμό προστασίας. Πρέπει να αποφεύγεται η εκτίναξη του ιματισμού. Ο ιματισμός πρέπει να συλλέγεται με τη ρυπαρή επιφάνεια προς τα μέσα. Ο ιματισμός θα πρέπει να απορρίπτεται σε σάκο ιματισμού που υπάρχει στο θάλαμο νοσηλείας του ασθενούς και να πλένεται στις υψηλότερες δυνατές θερμοκρασίες
(>71ο C για 25 λεπτά).
Απολύμανση του χώρου και του θαλάμου νοσηλείας :
Για την καθαριότητα του θαλάμου νοσηλείας του ασθενή πρέπει να ακολουθούνται οι βασικές αρχές που τηρούνται σε όλες τις
περιπτώσεις μεταδιδόμενων νοσημάτων, βάσει οδηγιών της ΕΝΛ. Το προσωπικό καθαριότητας θα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί στη διαδικασία καθαρισμού -απολύμανσης χώρων ασθενών με πιθανή ή επιβεβαιωμένη εποχική γρίπη. Κατά τη διάρκεια καθαρισμού θα πρέπει να φορά τον εξοπλισμό προστασίας. Απαιτείται καθημερινός καθαρισμός των επιφανειών που αγγίζει συχνά ο ασθενής όπως κιγκλιδώματα κρεβατιού, πόμολα κ.α. Απαιτείται σχολαστικός καθαρισμός και απολύμανση μετά την έξοδο του ασθενούς από το θάλαμο. Για την απολύμανση του χώρου πρέπει να χρησιμοποιείται απολυμαντικό ευρέως φάσματος που έχει επιλεγεί από την ΕΝΛ ή διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου 10%. Το διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου δε πρέπει να αναμιγνύεται με άλλα καθαριστικά ή απολυμαντικά και θα πρέπει να χρησιμοποιείται εντός 10 λεπτών γιατί σταδιακά χάνει τη δραστικότητά Το άτομο που καθαρίζει πρέπει να φορά ελαστικά γάντια μιας χρήσεως και μάσκα.
Διαχείριση απορριμμάτων και αιχμηρών αντικειμένων
Για τη διαχείριση των απορριμμάτων και των αιχμηρών αντικειμένων πρέπει να εφαρμόζονται οι καθιερωμένες προφυλάξεις για το χειρισμό των απορριμμάτων. Τα απορρίμματα ασθενών με γρίπη ακολουθούν τη διαδικασία των μολυσματικών απορριμμάτων (αδρανοποίηση ή αποτέφρωση).
